NIK znalazła sporo nieprawidłowości w kwestii spółek wodnych. W jednej obowiązuje statut z 1967 roku

Poleć
Udostępnij
Autor tekstu: (dk) | redakcja@agropolska.pl
13-02-2024,11:55 Aktualizacja: 13-02-2024,11:56
A A A

Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli, obowiązujący model finansowania i nadzorowania działalności spółek wodnych nie sprzyjał skutecznej i racjonalnej realizacji przypisanych im zadań.

W swoim raporcie na ten temat NIK przypomina, że zgodnie z Prawem wodnym, utrzymanie urządzeń melioracyjnych należy do właścicieli gruntów. Systemy melioracyjne wymagają regularnych i systematycznych prac, a poszczególne urządzenia wodne mogą znajdować się na gruntach wielu osób. Spółki wodne mają natomiast ułatwiać koordynację i współpracę w utrzymaniu systemów melioracyjnych. W Systemie informacyjnym gospodarowania wodami (SIGW) zarejestrowanych było 3 141 spółek wodnych (wg stanu na 15 lutego 2023 r.).

nik, kontrola, spółki wodne, urządzenia melioracyjne

Ze spółkami wodnymi i urządzeniami melioracyjnymi nie jest najlepiej. Resort infrastruktury zapowiada nowe przepisy

Zostaną przygotowane przepisy o obowiązku sporządzania lokalnych planów utrzymania urządzeń melioracyjnych - poinformował posłów w środę wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski w odpowiedzi na informacje NIK o wynikach...

„Spółki wodne, w odróżnieniu od osób indywidualnie utrzymujących urządzenia melioracyjne, mogą korzystać z państwowych dotacji. W latach 2019-2022 na ten cel przeznaczono prawie 179 mln zł. Dodatkowo spółki wodne mogą starać się o dofinansowanie z budżetu samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej” – wskazuje NIK.

Swoją kontrolą objęła ona 10 spółek wodnych i 10 starostw powiatowych. Kontrola miała odpowiedzieć na pytanie, czy spółki wodne prawidłowo i gospodarnie wykorzystały otrzymane środki publiczne oraz czy starostowie sprawowali skuteczny nadzór nad ich działalnością.

Nieskuteczny nadzór nad spółkami

„Skontrolowane spółki wodne na ogół prawidłowo i gospodarnie wykorzystywały środki publiczne. Jednak w ocenie NIK nadzór starostów nad spółkami wodnymi był nieskuteczny. Krytycznie oceniono funkcjonujący model finansowania i nadzorowania działalności spółek wodnych. Łączna kwota pozyskanych środków publicznych przekazanych spółkom wyniosła 4,7 mln zł, co stanowiło 55,1 proc. ogółu przychodów tych spółek” – informuje NIK.

rowy, melioracja, system melioracji

Nadzór nad spółkami wodnymi dla gmin? Resort: Samorządy się sprzeciwiły

Dalsze prace w kierunku przejęcia przez gminy obowiązków w zakresie utrzymania infrastruktury melioracji szczegółowej wymagają wypracowania przez samorządy jednolitego stanowiska w tej sprawie – ocenia wiceminister rolnictwa...

Jak dodaje, nieprawidłowości związane z wykorzystaniem środków publicznych wystąpiły w dwóch spółkach wodnych i dotyczyły łącznej kwoty 580,4 tys. zł. Jedna ze spółek, pomimo otrzymania w 2020 r. dotacji wyższej niż niezbędna do realizacji zadań określonych w Prawie wodnym, nie zwróciła w wymaganym terminie części dotacji, która nie została wykorzystana do końca roku budżetowego. Stanowiło to naruszenie ustawy o finansach publicznych. Pieniądze nie zostały zwrócone również do czasu zakończenia kontroli NIK (24 kwietnia 2023 r.). Z kolei inna spółka, wydatkując otrzymane środki publiczne w łącznej kwocie 465,8 tys. zł, dokonała wyboru prac konserwacyjnych z pominięciem jakiejkolwiek procedury zapewniającej konkurencyjność ofert.

Problem ze składkami członkowskimi

Z raportu Izby wynika, że spółki wodne w różnym zakresie wykonywały prace melioracyjne. Dwie spółki corocznie prowadziły prace na całej długości rowów. Pozostałe obejmowały pracami w poszczególnych latach od ok. 30 do ok. 60 proc. długości rowów. Ale też działania jednej ze sprawdzanych spółek obejmowały jedynie ok. 2 proc. długości rowów.

Spółki wskazywały na trudności związane z funkcjonowaniem. Najczęściej wymieniane były wśród nich: niewystarczające środki finansowe; problemy ze ściągalnością składek członkowskich; trudności z dostępem do ewidencyjnych baz danych (z uwagi m.in. na odpłatność) celem ustalenia m.in. właścicieli działek objętych działalnością spółki (następców prawnych członków spółki).

wir, samorząd rolniczy, gospodarka wodna, woda, woda dla rolnictwa

WIR: obecne gospodarowanie zasobami wodnymi się nie sprawdziło. Potrzebne zmiany

W ocenie członków samorządu rolniczego, jakim jest Wielkopolska Izba Rolnicza (WIR), gospodarowanie zasobami wodnymi - przynajmniej w granicach tego województwa - w obecnym kształcie się nie sprawdziło. Według WIR,...

Statut spółki niezmieniony od 1967 r.

„Wszyscy skontrolowani starostowie wiedzieli ile spółek wodnych zarejestrowanych jest na terenie ich powiatu. Gorzej było z nadzorem działalności tych spółek. Liczba zarejestrowanych spółek w powiatach objętych kontrolą wynosiła 87. W trakcie kontroli ustalono, że jedna ze spółek zajmowała się działalnością w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków, czyli nie realizowała innych zadań wynikających z Prawa wodnego (art. 441 ust. 3), a 28 nie prowadziło żadnej działalności” – wytykają kontrolerzy.

Dodają, że w latach 2019-2022, na terenie powiatów objętych kontrolą, powstała jedna spółka wodna. Mimo, że jej statut zawierał zapisy niezgodne z prawem (wygaśnięcie członkostwa uzależniano od podjęcia uchwały w tej sprawie przez zarząd spółki, co ograniczało swobodę wystąpienia z niej), to starosta właściwy zatwierdził ten statut w drodze decyzji.

W ogóle aż 50 z 58 spółek wodnych działających na terenie skontrolowanych powiatów prowadziło działalność w oparciu o statuty uchwalone w latach poprzedzających wprowadzenie obowiązującego Prawa wodnego. Skrajnym przykładem jest w tym gronie spółka wodna, której statut uchwalono w 1967 r. i od tego czasu nie wprowadzono w nim żadnych zmian.

samorząd rolniczy, gospodarka wodna, retencjonowanie wody, woda

Zgromadzone zasoby do wykorzystania w trakcie suszy. Potrzebny plan gospodarki wodnej dla rolnictwa

Podjęcie działań mających na celu zabezpieczenie przyszłości gospodarki wodnej i opracowanie w tym celu planu krajowej gospodarki wodnej w Polsce oraz powołanie komisji do przygotowania tego dokumentu - postuluje samorząd rolniczy. Wniosek w tej...

Wnioski do resortu infrastruktury

„Nieskuteczna i nierzetelna realizacja obowiązków nadzorczych wynikała najczęściej z braku wystarczającego przygotowania starostw do realizacji powierzonych im zadań. Żaden pracownik ze skontrolowanych starostw nie uczestniczył w szkoleniu, którego tematyka obejmowałaby zagadnienia związane z funkcjonowaniem spółek wodnych. Według starostów, narzędzia umożliwiające pracownikom aktualizowanie niezbędnej wiedzy to dostęp do bazy LEX bądź konsultacje z obsługą prawną urzędów” – raportuje NIK.

W związku w wynikami kontroli Izba skierowała wnioski do ministra infrastruktury o rozważenie podjęcia działań legislacyjnych zmierzających do:

- wprowadzenia obowiązku sporządzania przez wyspecjalizowany organ (PGW Wody Polskie), we współpracy z zainteresowanymi podmiotami, lokalnych/regionalnych planów utrzymania urządzeń melioracji wodnych;

- wyposażenia starostów w instrumenty prawnego oddziaływania na spółki wodne w celu dostosowania niezgodnych z prawem statutów do obowiązujących przepisów, a także rozszerzenia katalogu przyczyn umożliwiających rozwiązanie spółki wodnej przez organ sprawujący nadzór nad tą spółką, w sytuacji trwałego zaprzestania przez nią działalności.

Poleć
Udostępnij