Kwitnie nielegalny handel mięsem. Druzgocące wyniki kontroli

Poleć
Udostępnij
Autor tekstu: NIK, (zac) | redakcja@agropolska.pl
12-07-2016,9:20 Aktualizacja: 12-07-2016,9:53
A A A

Nadzór nad ubojem gospodarczym zwierząt i handlem produktami pochodzącymi z tego uboju na rynku krajowym był niedostateczny - twierdzi Najwyższa Izba Kontroli w swoim raporcie.

Kontrolerzy dopatrzyli się nieskuteczności w działaniach Inspekcji Weterynaryjnej, dotyczących bezpieczeństwa żywności, przede wszystkim w zakresie nadzoru nad ubojem zwierząt w gospodarstwach i utylizacją powstających tak odpadów szczególnego ryzyka.

Nie weryfikowano uprawnień do uboju zwierząt w gospodarstwach. Wskutek niewystarczającego bieżącego nadzoru ze strony powiatowych i wojewódzkich lekarzy weterynarii dochodziło do ignorowania norm prawnych w tym zakresie.

żywność, mięso, Państwowa Inspekcja Bezpieczeństwa Żywnośc, PIBŻ, bezpieczeństwo

Jedna inspekcja bezpieczeństwa żywności od początku 2018 roku

Reforma systemu bezpieczeństwa żywności jest jedną z najważniejszych w programie działań rządu - poinformował minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel. Zakłada ona konsolidację nadzoru nad bezpieczeństwem żywności w nowej instytucji - Państwowej...
W konsekwencji doprowadziło to do niekontrolowanego i nielegalnego handlu mięsem i jego przetworami na rynku krajowym przy lekceważeniu zasad bezpieczeństwa żywności.

Rzetelna praca

Jako ogólnie prawidłowe kontrolerzy NIK ocenili z kolei działania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Inspekcji Handlowej. Właściwy był też nadzór Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad bezpieczeństwem żywności.

Przestrzegano procedur systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF), przekazując bezzwłocznie informacje o zagrożeniach. Uchybienia dotyczyły częstotliwości kontroli przeprowadzanej na targowiskach.

Zdaniem  NIK, organy inspekcji rzetelnie realizowały wieloletnie plany kontroli oraz właściwie rozpoznawały zagrożenia na rynku artykułów rolno-spożywczych. W większości kontrolowanych jednostek ewidencjonowano podmioty produkujące żywność, których działalność wymagała zgłoszenia i rejestracji.

żywiec wieprzowy, trzoda chlewna

Brakuje tuczników do uboju, a ich cena rośnie

Cena żywca wieprzowego w Polsce podskoczyła o 10-20 groszy za kilogram. Z kolei w Niemczech wzrosła o 3 centy, a w Holandii aż o 5 centów. Wzrost cen tuczników jest spowodowany ich ograniczoną liczbą na rynku. Mniejsza podaż żywca...
Niekiedy jednak powiatowi lekarze weterynarii nie podejmowali odpowiednich działań, nie kontrolowali podmiotów, które nie zgłosiły prowadzenia działalności związanej z produkcją żywności, nie były więc uwzględniane w stosownych rejestrach - podaje NIK.

Poszczególne organy inspekcji w większości skutecznie egzekwowały wykonanie zaleceń pokontrolnych oraz nałożone kary administracyjne i grzywny.

Natomiast pomiędzy Państwową Inspekcją Sanitarną a Inspekcją Weterynaryjną nie wypracowano - pomimo kilkuletniej korespondencji - zakresu kompetencji, dotyczącego nadzoru obu inspekcji nad sklepami wielkopowierzchniowymi i obiektami na targowiskach, w których dokonywany był rozbiór i przetwarzanie mięsa. Stwierdzono także przypadki nieprzekazywania pomiędzy organami inspekcji informacji o nielegalnej produkcji żywności.

Zawinił minister

Działania ministra rolnictwa na rzecz bezpieczeństwa żywności były niespójne, fragmentaryczne i tylko doraźnie łagodziły skutki nieprawidłowości stwierdzanych przez Inspekcję Weterynaryjną.

wieprzowina, trzoda chlewna, żywiec wieprzowy, ceny wieprzowiny

Polska eksportuje więcej mięsa wieprzowego

Według wstępnych danych Ministerstwa Finansów (za resortem rolnictwa) polski eksport mięsa wieprzowego w pierwszym kwartale br. zwiększył się w skali roku o 5,2 proc. i wyniósł 104 tys. ton. Wartość sprzedaży - ze względu na niższe...
Nie wprowadzono skutecznych systemowych mechanizmów nadzoru m.in. nad sprzedażą targowiskową, ograniczających ryzyko wprowadzania do obrotu produktów pochodzenia zwierzęcego bez kontroli sanitarno-weterynaryjnej.

Przepisy dotyczące uboju zwierząt na użytek własny nie naruszają wprawdzie przepisów prawa unijnego, jednak utrudniają Inspekcji Weterynaryjnej skuteczną kontrolę. Ponadto, w przypadku pozyskiwania mięsa na własny użytek, nie wykluczają metody badania mięsa świń i dzików niezapewniającej pełnej wykrywalności włośni, stanowiących zagrożenie dla zdrowia konsumentów.

Brak nadzoru

Ani minister rolnictwa, ani Główny Lekarz Weterynarii nie zadbali o wyeliminowanie procederu wprowadzania na rynek krajowy mięsa z nielegalnego uboju, bez badań lekarsko-weterynaryjnych - tymczasem statystyki wskazują na niepokojącą skalę nielegalnej produkcji i dystrybucji mięsa.

trzoda, handel, transport zwierząt, kontrole nik

Transport i ubój zwierząt gospodarskich pod kontrolą NIK

W tym roku Najwyższa Izba Kontroli powie „sprawdzam” w kilku tematach związanych z rolnictwem i rozwojem wsi. Pod lupę trafią fundusze promocji produktów rolno-spożywczych, których celem jest promowanie i wspieranie...
Skuteczny nadzór nad bezpieczeństwem żywności, wsparty efektywnymi przepisami prawa, warunkuje ochronę zdrowia publicznego. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 21 października 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny nie sprzyjało prawidłowemu sprawowaniu tego nadzoru. Często nie zgłaszano lekarzom weterynarii ubojów zwierząt - dokonywanych przeważnie w niehumanitarnych warunkach - i, co gorsza, wprowadzano takie mięso do obrotu na rynku krajowym.

Takie lekceważenie zasad bezpieczeństwa produkcji żywności stwarza zagrożenie zdrowia, a nawet życia konsumentów. Zdaniem NIK taka sytuacja wymusza wręcz zmiany zasad funkcjonowania i organizacji nadzoru sanitarno-weterynaryjnego.

Ubój tylko w rzeźni

Ubój na potrzeby własnego gospodarstwa ma w Polsce długą tradycję. Zdaniem NIK, należałoby jednak wprowadzić obowiązek uboju na użytek własny w rzeźniach, pozostających pod pełną kontrolą służb sanitarno-weterynaryjnych i dysponujących właściwymi warunkami do humanitarnego uboju. Działania te winna wspierać także rzetelna ewidencja danych statystycznych.

NIK o ASF: działania państwa nieadekwatne do skali zagrożenia

Chociaż działania organów państwowych zapewniły wczesne wykrycie przypadków afrykańskiego pomoru świń, to Najwyższa Izba Kontroli ocenia, że podjęte działania były nieadekwatne do skali zagrożenia. Obostrzeniami objęto zbyt rozległy...
Do 2016 r. dane IW i ARiMR nie pozwalały na uzyskanie wiarygodnej informacji o pogłowiu i stadach świń oraz o liczbie ubitych zwierząt. W 2016 r. wprowadzono obowiązek ewidencji nawet pojedynczych świń utrzymywanych na potrzeby własne.

Konieczna reorganizacja

NIK upatruje szansę zwiększenia skuteczności nadzoru sanitarno-weterynaryjnego w reorganizacji właściwych służb. Wskazują na to ustalenia kontroli, dotyczące m.in. nieprzekazywania między organami inspekcji informacji o stwierdzonych przypadkach prowadzenia niezarejestrowanej działalności oraz trwające spory kompetencyjne pomiędzy Inspekcją Weterynaryjną a Państwową Inspekcją Sanitarną w zakresie nadzoru nad produktami pochodzenia zwierzęcego.

Zmian wymaga także częstotliwość kontroli sanitarno-weterynaryjnych na targowiskach. Obecnie, zdaniem NIK, kontrole są zbyt rzadkie i nie zapobiegają wykrywaniu sprzedaży mięsa z masowo dokonywanych ubojów gospodarczych cieląt i świń.

NIK: fermy zwierząt w Polsce to bomba ekologiczna

Wielkoprzemysłowe fermy zwierząt są często bardzo uciążliwe dla osób mieszkających w ich sąsiedztwie i środowiska naturalnego - twierdzi w raporcie Najwyższa Izba Kontroli. Zdaniem NIK, nadzór nad fermami wielkoprzemysłowymi jest...
Przyczyną słabości nadzoru i koordynacji działalności inspekcji jest również rozproszenie jej organów w strukturach administracji rządowej zespolonej.

Mając powyższe na uwadze NIK wnosi do:

  • Prezesa Rady Ministrów o koordynowanie prac w zakresie projektowanych zmian organizacyjnych inspekcji działających w obszarze bezpieczeństwa i jakości żywności, na rzecz powołania skonsolidowanej Inspekcji posiadającej uprawnienia do kontroli prewencyjnej.
  • Ministra rolnictwa o zwiększenie nadzoru nad funkcjonowaniem Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie prowadzonych działań związanych z bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego, a także podjęcie działań w celu wprowadzenia zmian w ustawie o produktach pochodzenia zwierzęcego polegających na wprowadzeniu obowiązku dokonywania uboju zwierząt gospodarskich na użytek własny, wyłącznie w zakładach pozostających pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej.
  • Głównego Lekarza Weterynarii o wzmocnienie nadzoru nad organami IW w zakresie badań na obecność włośni mięsa świń ubitych na użytek własny oraz odstrzelonych dzików, a także zagospodarowania materiału szczególnego ryzyka,  sporządzania sprawozdań statystycznych dotyczących wyników urzędowego badania zwierząt i mięsa (RRW-6) oraz zapewnienie rzetelnego prowadzenia dokumentacji dotyczącej badania zwierząt przez urzędowych lekarzy weterynarii, w tym w zakresie badań mięsa świń i dzików na obecność włośni.

Kontrola obejmowała zasadniczo okres od 1 stycznia 2013 do 30 czerwca 2015 r., ale kontrolerzy brali też pod uwagę zdarzenia wcześniejsze i późniejsze, o ile miały one znaczenie dla zagadnienia bezpieczeństwa żywności.

Poleć
Udostępnij