Soja w centrum uwagi

Poleć
Udostępnij
Autor tekstu: mgr Agnieszka Osiecka, COBORU Słupia Wielka | redakcja@agropolska.pl
24-04-2020,14:45 Aktualizacja: 24-04-2020,14:51
A A A
Rozpoczęta w 2017 roku Inicjatywa Białkowa COBORU koncentruje się na działaniach związanych ze wsparciem poprawy bilansu paszowego w kraju, w oparciu o wykorzystanie roślin bobowatych grubonasiennych i soi. Dzięki tej inicjatywie odmiany soi testuje się na tak szeroką skalę. Wszystko po to, żeby ją dokładnie poznać.
 
Soja jest rośliną bobowatą grubonasienną, którą można wykorzystywać również jako roślinę oleistą, ponieważ poza dużą zawartością białka w nasionach (około 35%), zawiera sporo tłuszczu (ponad 20%). Po wytłoczeniu oleju pozostaje produkt uboczny, cenny w przemyśle paszowym - śruta sojowa. 
 
uprawa soi, technologia uprawy soi, RSP Bielczanka, nawożenie soi, szczepienie nasion soi, siew soi, ochrona soi

Okiem praktyka: soja nie toleruje błędów

Franciszek Ostapczuk, prezes Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej Bielczanka (woj. małopolskie) uprawia soję na ponad 100 ha. Swoim doświadczeniem i praktycznymi uwagami chętnie dzieli się z innymi rolnikami.    Początki z uprawą soi...
Testowanie przydatności i rejonizacja uprawy
 
Jako roślina ciepłolubna dnia krótkiego wymaga przystosowania rytmu rozwojowego roślin do warunków klimatu umiarkowanego. Aby upowszechnić uprawę soi, z jednej strony konieczne jest testowanie przydatności odmian, które będą dobrze i stabilnie plonowały oraz dojrzewały w warunkach klimatycznych naszego kraju. Z drugiej strony ważne jest wyznaczenie i scharakteryzowanie rejonów jej uprawy. 
 
Do niedawna dane literaturowe wskazywały, że najlepszym rejonem dla soi była Polska południowa, gdzie lokalizowano pierwsze doświadczenia. Aktualnie odmiany soi są testowane w całym kraju, a liczbę doświadczeń podwojono. 
 
Dotychczas w Polsce wyróżniono 3 rejony uprawy soi: północny (PN), centralny (CN) i południowy (PD). Istotne jest weryfikowanie przydatności i charakterystyka poszczególnych rejonów w kontekście jej uprawy na podstawie wyników wieloletnich i w oparciu o dane pozyskane w sezonach wegetacyjnych o różnym przebiegu pogody. 
 
Natomiast weryfikacji odmian dokonuje się głównie w oparciu o wyniki dużej liczby doświadczeń porejestrowych. W efekcie tworzone są listy odmian zalecanych (LOZ) dla poszczególnych województw. Trafiają na nie tylko te odmiany, które w danym rejonie sprawdzają się najlepiej. Od dwóch lat odmiany soi są rekomendowane do uprawy w większości województw. W niektórych są to pojedyncze odmiany, w innych jest nawet ok. dziesięciu, różnych pod względem wczesności. 
 
soja, rośliny bobowate, uprawa, podkarpackie, COBORU

Rośliny bobowate, a na pewno soja to przyszłość produkcji roślinnej

Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale zaprosił rolników na szkolenie w zakresie doboru odmian i agrotechniki uprawy roślin bobowatych grubonasiennych i soi w ramach Inicjatywy Białkowej COBORU. Do Boguchwały przyjechało...
Badania odmian z KR i CCA
 
Przyjęty system badań pozwala na testowanie dużej liczby odmian z Krajowego rejestru (KR) i ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA), zwłaszcza tych, których nasiona są oferowane na polskim runku nasiennym. 
 
Wiedza na temat odmian z CCA ogranicza się zazwyczaj do charakterystyk opracowanych na bazie wyników z rejonu ich wyhodowania lub zachowywania. Te informacje często nie korespondują z obserwowaną reakcją odmian, gdy bierze się je do uprawy w Polsce, chociażby w kwestii długości okresu wegetacji. 
 
Liczba odmian soi, których zasiewy zgłoszono do kwalifikacji nasiennej od kliku lat szybko rośnie. W minionym roku było ich około 30., w zdecydowanej większości są to odmiany zagraniczne. Poza tym część nasion różnych odmian jest sprowadzana do Polski jako gotowy produkt do sprzedaży. Nie sposób oszacować ile takiego materiału siewnego jest na rynku, ale jeśli te odmiany nie uczestniczyły w systemie badań PDO, to niestety nie wiadomo czy do uprawy w naszych warunkach się nadają. 
 
Corocznie, począwszy od 2017 roku, w doświadczeniach PDO badanych jest około 30 odmian, z czego 40%, to odmiany z KR, a pozostałe z CCA. W ciągu trzech lat przebadano aż 51 odmian. 
 
pozyskiwanie białka, rzepak, soja, rośliny strączkowe, szymon giżyński

Rzepak, soja, strączkowe... Z nich mamy mieć więcej białka

- Jesteśmy w toku prac rządowych, które od czasu do czasu stanowiły pewne kroki milowe - mówił Szymon Giżyński, wiceminister rolnictwa o "Programie w sprawie działań w zakresie pozyskiwania alternatywnych źródeł białka dla...
Liczy się plonowanie i wczesność
 
Obserwacje przebiegu pogody w ostatnich latach, tzn. ciepłe zimy i wysokie temperatury długo utrzymujące się w sezonie letnim sugerują, że możliwości uprawy soi w klimacie umiarkowanym są większe niż było to w przeszłości. Poza potencjałem i stabilnością plonowania, kluczowa jest wczesność. 
 
Wiele odmian charakteryzuje się dużymi możliwościami plonotwórczymi, ale wiąże się to z długim okresem wegetacji. Z racji tego, że soja jest wysiewana dopiero na przełomie kwietnia i maja, liczba dni konieczna do uzyskania przez rośliny dojrzałości żniwnej niezależnie od przebiegu pogody będzie mówiła o jej przydatności. Rolnik wybierając konkretną odmianę do uprawy, musi mieć dostęp do rzetelnej informacji, kiedy będzie możliwe wymłócenie nasion przy odpowiedniej jeszcze pogodzie na jesieni.
 
Dotychczasowe doświadczenia odmianowe przebiegały w latach o różnych warunkach pogodowych. Rok 2017 był korzystny dla soi, zwłaszcza ze względu na dobry rozkład opadów, ale także optymalne temperatury. Soja w tym sezonie plonowała średnio na poziomie około 35 dt z ha. Plony w poszczególnych lokalizacjach były dobre, poza pojedynczymi doświadczeniami na północy Polski. W latach przekropnych, zwłaszcza dla odmian późnych, istotne jest wystąpienie okresów ładnej, bezdeszczowej pogody we wrześniu. W omawianym roku w niektórych lokalizacjach Polski północnej, część odmian nie została zebrana ze względu na wydłużenie się wegetacji i nieosiągnięcie gotowości do zbioru. 
 
Rok 2018 w naszym kraju był suchy. Notowano długie okresy niedostatku opadów z wysokimi temperaturami. Soja jako roślina ciepłolubna, dobrze radziła sobie w takich warunkach mimo, że wszystkie inne gatunki bobowatych plonowały znacznie niżej. 
 
Agricola-Lublin, szkolenie Agricola-Lublin w Parczewie, COBORU, nawozy, środki ochrony roślin, materiał siewny

Uprawa soi będzie koniecznością?

25 lutego firma Agricola-Lublin zaprosiła swoich klientów z północno-wschodniej Lubelszczyzny na szkolenie do Parczewa. Było to kolejne ze szkoleń, organizowanych co roku przez tą firmę.    Witając przybyłych Marta Klajda...
Soja w związku z inną dynamiką rozwoju zdołała wykorzystać lipcowe opady, gdyż była to pełnia jej wegetacji. Opady pojawiały się głównie lokalnie, w fazie kwitnienia i wiązania strąków. Ciepła jesień pozwoliła na zakończenie wegetacji u wszystkich odmian, nawet najpóźniejszych. Odmiany w znacznie mniejszym stopniu różnicowały się pod względem długości okresu wegetacji. Mimo, że rok był trudny, średnie plony soi utrzymały się na poziomie 36 dt z ha. 
 
Rok 2019 był podobny do 2018, generalnie było sucho. Już w fazie początkowego rozwoju często notowano nie tylko niedostatek opadów, ale też bardzo wysokie temperatury. Stan roślin był dobry jeśli w tym okresie pojawiły się choćby krótkotrwałe opady. 
 
W fazie generatywnej soja znów musiała korzystać jedynie z  lokalnych opadów i częściej niż w 2018 r. widoczna była reakcja roślin na niedobór wody. W części lokalizacji opady, które wystąpiły późnym latem nie miały już wpływu na zwyżkę plonów. Powodowały za to niewyrównanie dojrzewania i wyraźnie opóźniały zakończenie wegetacji oraz utrudniały zbiór. W takich warunkach uwidoczniała się zmienność plonowania. Średnie plony wyniosły 27 dt z ha i były one o 25% niższe niż w dwóch poprzednich latach. 
 
W KR jest obecnie 26 odmian soi, w lutym br. na posiedzeniu Komisji ds. rejestracji, wpisano cztery nowe: wczesną - Marzena, późną - ES Governor oraz dwie bardzo późne - Orpheus i Trumpf. Wszystkie pochodzą z hodowli zagranicznych.
 

Tabela. Plonowanie i cechy rolniczo-użytkowe odmian soi (zbiór 2019)

Odmiany

Plon

Zawartość

Choroby

Wysokość

Masa 1000 nasion

Wyleganie

Równomierność dojrzewania

nasion

białka

białka ogólnego

tłuszczu surowego

włókna surowego

bakteryjna plamistość

septorioza

purpurowa cerkosporioza

roślin

osadzenia najniższych strąków

dt/ha

kg/ha

% s.m.

skala 9º

cm

g

skala 9º

Bardzo wczesne i wczesne

Mayrika

26,0

775

35,1

22,7

8,0

7,5

7,4

7,9

71

10,2

168

8,5

7,8

Adessa

25,4

797

36,9

23,7

7,9

7,6

8,1

7,8

60

7,8

197

8,8

7,8

Antigua

24,6

747

35,7

22,7

7,4

7,6

8,4

7,8

62

8,7

206

8,8

7,7

Ambella

23,0

704

36,0

24,0

8,2

7,3

8,1

8,1

58

7,8

193

8,7

8,0

Erica

23,0

739

37,8

22,2

7,8

7,4

8,0

7,8

60

8,6

197

8,5

7,7

Średnio wczesne i średnio późne

Sirelia

28,9

845

34,4

24,4

7,5

6,7

7,9

7,4

66

9,2

200

8,4

7,7

Abelina

28,3

865

36,0

24,1

7,9

6,8

7,9

7,7

76

10,4

186

8,5

7,8

Obelix

27,8

846

35,8

23,6

7,9

7,4

8,1

7,5

66

9,8

238

8,4

7,6

Moravians

26,5

830

36,8

22,8

7,4

7,6

8,1

8,1

70

9,5

197

8,7

7,4

Alexa

26,5

815

36,2

23,5

7,7

6,6

7,7

7,8

61

8,5

176

8,7

7,7

Merlin

26,3

776

34,8

24,8

8,2

6,8

8,0

7,5

65

9,0

176

8,7

7,9

SG Anser

25,2

761

35,6

23,5

8,1

7,4

8,2

7,8

71

10,6

222

8,4

7,5

Późne

Acardia

31,9

902

33,2

24,3

8,3

7,6

8,1

7,9

67

9,8

197

8,8

7,6

Adelfia

28,7

864

35,4

23,5

7,5

7,8

8,3

8,4

61

8,8

193

8,7

7,6

Albiensis

29,0

858

34,9

23,4

7,2

8,1

8,6

8,1

71

9,9

235

8,3

7,7

ES Comandor

28,9

899

36,6

22,3

7,3

7,0

7,8

8,0

66

9,8

204

8,7

7,6

Viola

28,7

884

36,3

23,3

8,5

7,2

7,8

8,0

68

9,0

170

8,6

7,6

Achillea

28,3

893

37,1

23,0

7,4

7,6

8,3

8,1

62

9,4

200

8,7

7,4

Aurelina

27,1

867

37,7

23,0

7,8

7,6

8,2

8,0

67

9,7

205

8,7

7,6

GL Melanie

26,9

828

36,3

23,2

7,8

7,7

8,0

8,1

67

9,8

203

8,7

7,7

Solena

27,0

847

36,9

23,0

7,8

7,7

7,9

7,5

64

9,4

198

8,2

7,7

Regina

26,6

865

38,3

22,3

7,9

7,3

7,8

8,0

62

8,5

215

8,6

7,3

Brunensis

26,0

822

37,2

22,0

7,6

7,5

8,1

8,1

68

9,5

195

8,6

7,3

Aligator

25,6

775

35,6

23,9

8,3

7,1

7,9

7,7

64

9,2

210

8,7

7,5

ES Favor

25,9

818

37,2

22,7

7,2

7,2

8,3

8,1

61

9,1

201

8,6

7,4

Sultana

25,6

825

37,9

22,8

7,8

7,4

7,8

7,9

61

8,5

199

8,6

7,5

Bardzo późne

Kofu

30,9

896

34,1

23,1

7,1

7,6

7,9

7,7

68

9,0

199

8,5

7,5

Tertia

30,8

939

35,9

23,4

7,2

7,4

8,2

7,9

67

10,1

201

8,7

7,4

Bettina

30,0

877

34,4

23,6

7,3

7,7

8,1

8,0

65

9,2

194

8,6

7,4

Coraline

29,3

877

35,2

23,8

7,9

7,7

7,8

8,1

71

9,4

188

8,2

7,7

Petrina

28,8

862

35,2

23,5

7,8

7,3

7,8

7,6

64

9,4

189

8,0

7,1

Naya

28,6

894

36,7

23,3

7,9

7,1

8,4

7,9

63

9,0

214

8,7

7,3

 
  • Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 4-2020 - ZAPRENUMERUJ

 

Poleć
Udostępnij
W chwili obecnej nie dysponujemy żadnymi aktualnościami.